Hin mörgu gervi æviskrifa

Rýnt í rannsóknasögu sjálfsæviskrifa

Abstract

Rannsóknir á sjálfsæviskrifum hafa tekið mikinn kipp á síðastliðnum áratugum og fullyrða má að fá rannsóknarsvið hafa vaxið álíka hratt og æviskrifarannsóknir sé litið til vettvangs bókmenntafræða. Mörk skáldskapar og ævisögu hafa lengi verið dregin í efa og því viðhorfi að öll æviskrif séu óhjákvæmilega lituð skáldskap, og eins að allur skáldskapur byggi á ævisögulegri reynslu, er víða haldið á lofti. Í greininni er rakin saga rannsókna á æviskrifum, bæði á Íslandi og erlendis, með sérstöku tilliti til sjálfsævisagna og skáldævisagna. Athyglinni er sérstaklega beint að fræðilegri umræðu um sjálfsæviskrif, þróun umræðunnar á Vesturlöndum rakin og reifuð helstu deiluefni sem snerta óljós mörk ævi og skáldskapar, lífs og listar. Fjallað er um mismunandi skilgreiningar á æviskrifum og rætt um tengsl á milli sjálfsævisagna og skáldsagna, annars vegar, og sjálfsævisaga og sagnfræði, hins vegar. Undir lokin eru reifaðar tilraunir eins áhrifamesta fræðimanns á þessu sviði, Philippe Lejeune, til að skilgreina sjálfsævisöguna sem bókmenntaform en hann gerði þrjár tillögur að skilgreiningu á síðustu áratugum liðinnar aldar. Að lokum er spurt hvort dagar hinnar hefðbundnu sjálfsævisögu séu taldir og skáldævisagan taki alfarið yfir.